Polityka i Prawo

Pierwszy etap leczenia uszkodzeń narządów ruchu, takich jak złamania, zwichnięcia czy skręcenia, stanowi zazwyczaj unieruchomienie. Kluczową fazą jest jednak rehabilitacja, mająca na celu przywrócenie pacjentowi sprawności sprzed wypadku. Kiedy należy rozpocząć ćwiczenia i gdzie szukać specjalistów w tej dziedzinie? Czy konieczne jest skierowanie na zabiegi? Co robić, kiedy ćwiczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów?

Na czym polega?

Na skutek odniesionej kontuzji następuje osłabienie siły i masy mięśniowej, a także ograniczenie możliwości ruchu w wyniku przykurczenia niektórych struktur (z powodu dłuższego ich unieruchomienia). W takich sytuacjach pacjenci są niejako zmuszeni nauczyć się od nowa prawidłowego poruszania, którą to możliwość daje im wyłącznie dobrze prowadzona rehabilitacja pourazowa. Współczesna fizjoterapia oferuje szereg metod leczniczych, wykorzystujących zjawisko reaktywności organizmu na bodźce, których dostarcza pacjentowi wykwalifikowany fizjoterapeuta. Fizykoterapia proponuje w tym celu bodźce fizyczne, pobierane z natury (np. promienie słoneczne, torf) bądź wytwarzane za pomocą specjalnych urządzeń medycznych (np. prądy). Kinezyterapia z kolei skupia się na właściwościach ruchu samego organizmu – jej podstawą jest gimnastyka lecznicza, czyli ćwiczenia ruchowe. Rehabilitacja ruchowa po przebytej kontuzji może być finansowana z ubezpieczenia zdrowotnego lub z własnych funduszy pacjenta. Do skorzystania z pierwszej formy rehabilitacji potrzebne jest skierowanie, które wystawia lekarz specjalista. W jej ramach można korzystać z trzech głównych form leczenia, czyli zabiegów rehabilitacyjnych, na które pacjent przychodzi do przychodni, zabiegów w ramach oddziału dziennego oraz zabiegów wykonywanych w domu pacjenta.

Publicznie czy prywatnie?

Obie formy rehabilitacji mają swoje wady i zalety. Głównym atutem, jakim cechuje się rehabilitacja publiczna, jest oczywiście brak konieczności opłacania zabiegów. Ponadto, skierowanie od lekarza jest dla fizjoterapeuty sygnałem, że pacjent rzeczywiście wymaga profesjonalnego wsparcia podczas powrotu do formy sprzed wypadku. Niestety, zabiegi rehabilitacyjne w placówkach publicznych to także konieczność dostosowania się pacjenta do ustalonych godzin pracy oraz podporządkowanie się wyznaczonym terminom wizyt. Dlatego też w dobie coraz słabszej kondycji społeczeństwa, niekończących się kolejek do specjalistów, a także szybkiego tempa życia, coraz bardziej popularna staje się rehabilitacja prywatna. By skorzystać z tego rodzaju opieki nie potrzebujemy skierowania, sami decydujemy o terminie wizyty, sami też wybieramy specjalistę. Zaletą placówek prywatnych są także bardziej komfortowe warunki, w których odbywają się zabiegi rehabilitacyjne. By znaleźć tego rodzaju specjalistę wystarczy skorzystać z wyszukiwarki portalu Pomocne Dłonie bądź poprosić o polecenie znajomych, którzy korzystali już z takiej formy pomocy.

Jak ćwiczyć?

O tym, jakie formy rehabilitacji są wskazane, a jakich należy unikać, zawsze decyduje fizjoterapeuta. Kluczowym czynnikiem doboru ćwiczeń jest oczywiście fakt, co ma podlegać usprawnieniu, dlatego też innego zestawu wymaga rehabilitacja kolana, innego zaś rehabilitacja stawu skokowego. W pierwszym przypadku wykorzystywana jest m.in. terapia manualna – wykonywana bezpośrednio rękami terapeuty (bez użycia aparatów czy urządzeń), trening na rowerku stacjonarnym czy techniki poizometrycznej relaksacji, polegające na specjalistycznym rozciąganiu mięśni w określonych cyklach. W przypadku drugim, rehabilitacja obejmuje m.in. umiarkowany streching – zestaw ćwiczeń, polegających na rozciąganiu mięśni (w celu ich uelastycznienia i poprawy ukrwienia), trening krótkiej stopy – aktywacja grupy mięśni odpowiadających za stabilizację stopy, pracę nad przywróceniem poczucia równowagi czy terapię manualną. Należy także pamiętać, że każdy pacjent to przypadek indywidualny i to, co sprawdzi się w przypadku jednego, innemu nie tylko nie przyniesie ulgi, ale może wręcz zaszkodzić. Dlatego też należy zawsze wykonywać wyłącznie takie ćwiczenia, jakie zaleca fizjoterapeuta, a ponadto przestrzegać jego zaleceń także poza salą zabiegową (np. nie przeciążać kolana czy stawu).

A jednak nie działa …

Rehabilitacja pourazowa koncentruje się na tym, by przywrócić pacjentowi pełną ruchomość stawów i siłę mięśniową, wznowić u niego zmysł orientacji ułożenia własnego ciała (poczucie równowagi) oraz pozwolić na pełną samodzielność w wykonywaniu codziennych czynności. Niestety, mimo wysiłków zarówno ze strony pacjenta, jak i fizjoterapeuty, zabiegi rehabilitacyjne nie zawsze przynoszą takie efekty, jakich można by oczekiwać. W takich sytuacjach rehabilitacja ruchowa powinna zostać uzupełniona o inne rodzaje terapii, gdzie jako przykład podać można tzw. koloroterpię – oddziaływanie na organizm częstotliwościami kolorów w postaci fal o określonych długościach. Pozwala ona na uzyskanie takich efektów, jak optymalizacja metabolizmu tkanek, stymulacja ukrwienia, przyspieszenie gojenia ran czy niwelowanie różnego rodzaju bólów, będących wynikiem urazów, stanów zapalnych czy reumatycznych. Jest pomocna zwłaszcza wtedy, kiedy inne rodzaje terapii, jak wspomniana rehabilitacja pourazowa, nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Bywają jednak sytuacje, kiedy żadne alternatywne rodzaje terapii nie pomagają w odzyskaniu pełnej sprawności. Należy wówczas pamiętać, że regularne zabiegi rehabilitacyjne to tylko jeden z elementów terapii. Towarzyszyć im musi wiara we własne możliwości oraz cierpliwość i wytrwałość w dążeniu do celu. Kiedy zaś okaże się, że przywrócenie pełnej sprawności nie jest możliwe, zadaniem rodziny jest przekonanie chorego, że ograniczenie sprawności nie jest wyrokiem. Rehabilitacja ruchowa może nie przynosić rezultatów, ale równie ważne, jak odzyskanie zdolności fizycznych, jest pobudzenie w chorym na nowo chęci do życia, zaangażowanie w toczące się wokół wydarzenia i wzbudzenie utraconego poczucia własnej wartości.