Polityka i Prawo

Staw kolanowy zbudowany jest z części dalszej kości udowej, części bliższej kości piszczelowej oraz rzepki. Oprócz elementów kostnych możemy również wyróżnić chrząstkę stawową, która pokrywa powierzchnie stawowe zmniejszając siłę tarcia pomiędzy nimi, płyn stawowy, ułatwiający ślizg powierzchni stawowych, oraz więzadła, które ograniczają zakres ruchu i wyznaczają jego kierunek.

Więzadłami nazywamy takie pasma, które są zbudowane z bardzo wytrzymałej tkanki łącznej. Łącząc elementy kostne stawów, wzmacniają je. W stawie kolanowym występuje wiele więzadeł. Możemy do nich zaliczyć: więzadło poboczne przyśrodkowe i boczne, więzadło krzyżowe przednie i tylne, oraz więzadło rzepki. Warto ponownie podkreślić, iż więzadła mają za zadanie ograniczenie ruchów w stawie. Staw kolanowy funkcjonalnie jest stawem zawiasowym, więc zachodzi w nim ruch zgięcia oraz wyprostu, ale w zgięciu możliwa jest jeszcze rotacja piszczeli do wewnątrz i na zewnątrz. Występowanie takich a nie innych ruchów jest uwarunkowane występowaniem odpowiednich więzadeł. W ten sposób więzadła poboczne, mieszczące się po bokach stawu, uniemożliwiają wykonywanie ruchów bocznych. Więzadło krzyżowe przednie zabezpiecza piszczel przed wysuwaniem się do przodu, zaś krzyżowe tylne do tyłu. Więzadło rzepki powstaje ze ścięgna mięśnia czworogłowego uda i łączy rzepkę z kością piszczelową. Funkcjonalnie jego zadaniem jest przeniesienia siły z mięśnia czworogłowego, aby było możliwe wykonanie wyprostu w stawie kolanowym. Wszystkie więzadła współdziałają, by utrzymać jak najlepszą stabilizację kolana, dodatkowo im większym obciążeniom poddawany jest staw kolanowy tym więcej więzadeł współpracuje.

Przyczyny i objawy

Urazy więzadeł powstają najczęściej w wyniku przekroczenia fizjologicznego ruchu, głównie w mechanizmie skręcającym. W zależności od stopnia urazu może dojść do naderwania lub całkowitego zerwania więzadeł. Najczęściej występującym urazem więzadeł stawu kolanowego, jest zerwanie więzadła krzyżowego przedniego, inaczej zwanego ACL. Uszkodzenia powstają w wyniku znaczącego urazu, ale w sposób pośredni. Oznacza to, iż doszło do zerwania zazwyczaj bez mocnego uderzenia kolana. Charakterystycznym objawem jest „uciekanie” kolana z ostrym bólem, któremu może towarzyszyć charakterystyczny dźwięk, opisywany przez pacjentów jako trzask lub chrupnięcie. Urazowi ACL towarzyszą często urazy innych struktur, między innymi chrząstki stawowej, łąkotek czy też innych więzadeł. W wyniku takiego urazu kolano jest bardzo bolesne i widoczny jest ciągle narastający obrzęk, który znacznie zwiększa obrysy stawu. Niestety po sytuacji urazowej następuje niemożność obciążenia kończyny, tak jak i prawidłowego chodu. Obrzęk ustępuje po kilku tygodniach, jest to spowodowane krwawieniem do jamy stawu co powoduje wydłużenie okresu ustępowania obrzęku. W późniejszych okresach pacjenci czują niestabilność i „uciekanie” stawu. W takim wypadku należy niezwłocznie zgłosić się do specjalisty, aby w miarę szybko zaopatrzyć uszkodzony staw kolanowy oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia dodatkowych uszkodzeń, wynikających z braku funkcji uszkodzonego więzadła.

Oczywiście uszkodzenie może dotyczyć w równiej mierze wszystkich więzadeł stawu kolanowego, w zależności od patologicznego mechanizmu. Jednak częściej są one następstwem uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego, które ulega zerwaniu przy mechanizmie skrętnym lub przeprostnym.

Leczenie i rehabilitacja

Leczenie zerwanych więzadeł jest prawie zawsze operacyjne, poprzedzone artroskopią, podczas której naprawione zostają uszkodzenia chrząstek stawowych oraz łąkotek. Obecnie rekonstrukcje więzadeł są mniej inwazyjne, ponieważ są połączeniem artroskopii z chirurgią otwartą, co zmniejsza ilość rozciętych tkanek. W przypadku naderwania więzadeł często stosuje się leczenie zachowawcze, polegające na odciążeniu kończyny i jej systematyczne ochładzanie.