Polityka i Prawo

Rzepka jest jednym z elementów tworzących staw kolanowy. Jej głównym zdaniem jest ochrona stawu kolanowego od przodu oraz zwiększenie działania siły mięśnia czworogłowego uda przez zwiększenie jego kąta działania. W niektórych przypadkach się zdarza, że rzepka przesuwa się w nieprawidłowym kierunku, stając się wówczas źródłem intensywnego bólu. Tego rodzaju przemieszczenia występują znacznie częściej u dzieci niż u dorosłych. Najczęściej do takiej kontuzji dochodzi w wyniku urazu, jednakże mają na nią wpływ inne czynniki, do których możemy zaliczyć wszelkie stany patologiczne w obrębie stawu kolanowego. Zwichnięcie rzepki jest bardzo poważnym urazem wymagającym natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Przyczyny

Przyczyną zwichnięcia rzepki może być uraz, zarówno pośredni jak i bezpośredni. Bez wątpienia na zwiększenie ryzyka wystąpienia tego typu uszkodzenia mają takie czynniki jak: wiotkość stawów, koślawość kolan, zaburzenia rozwoju kości, czy słabego napięcia mięśnia czworogłowego uda. Znacznie częściej występują u dziewcząt. Podczas uszkodzenia bezpośredniego mamy do czynienia ze zwichnięciem urazowym rzepki, lecz istnieje również nawykowe zwichnięcie rzepki. Często pojawia się u osób, które mają różnego rodzaju dysfunkcje współistniejące. Można zaliczyć do nich płaskostopie, nieprawidłową budowę rzepki, czy zbyt wysokie ustawienie rzepki. Mechanizm patologiczny tego przypadku jest bardzo specyficzny. Uraz powstaje najczęściej w wyniku uderzenia, gdzie później w wyniku zmiany osi ruchu i wyproście kończyny dochodzi do zepchnięcia rzepki w stronę boczną. W wyniku urazu dochodzi do uszkodzenia więzadła trzymającego rzepkę. Urazowi może towarzyszyć oderwanie elementu kostnego, zarówno od rzepki, jak i od kości udowej, w momencie powrotu rzepki na właściwe miejsce. Ten ruch powrotny doprowadza do największych zniszczeń w obrębie stawu kolanowego.

Objawy

Zwichnięcie rzepki manifestuje się szeregiem objawów. Do najważniejszych można zaliczyć zwiększenie obrysów stawu, spowodowane krwawieniem do wnętrza stawu. Dodatkowo występuje ból, częściej po stronie przyśrodkowej kolana oraz znaczne ograniczenie ruchomości w stawie kolanowym, w momencie gdy rzepka została odprowadzona z powrotem na swoje miejsce. Jednakże zauważa się znaczną nadruchomość rzepki podczas próby jej spychania, pomimo obronnego odruchu pacjenta. W przypadku, gdy nie doszło do samoistnego powrotu rzepki na swoje miejsce, dochodzi do zniekształcenia stawu z uwypukleniem rzepki po jednej stronie. Niekiedy zauważa się dodatkowe uszkodzenia łąkotek oraz więzadła pobocznego przyśrodkowego. Po takim urazie niezbędna jest hospitalizacja.

Takiego typu uszkodzenia prowadzą do wielu powikłań w obrębie stawu kolanowego. Pierwszoligowym następstwem jest uszkodzenie chrząstki stawowej rzepki, co może w późniejszym okresie powodować znaczne zmiany zwyrodnieniowe i utrudnienia w chodzeniu. Przy poważniejszych zwichnięciach, gdzie dochodzi do oderwania odłamów kostnych, obserwuje się złamania rzepki i uszkodzenie aparatu torebkowo-więzadłowego. Najgorszym powikłaniem jest powstanie nawykowych zwichnięć, które pojawiają się przy nawet niewielkim uderzeniu.

Diagnostyka

Diagnostyka po zwichnięciu rzepki powinna mieć szerokie spektrum, w celu oceny charakteru urazu. Do badań diagnostycznych stosuje się zdjęcie rentgenowskie, badanie ultrasonograficzne lub rezonans magnetyczny. Jeżeli po tych badaniach, schemat urazu nie jest znany i występuje krwiak wewnątrz stawowy, to takie kolano kwalifikowane jest do artroskopii.

Co zrobić w przypadku zwichnięcia?

Zwichnięcie rzepki powoduje uszkodzenie wielu innych struktur, co jest bardzo ważne przy ocenie stanu klinicznego. W chwili pierwszego zwichnięcia niezbędne jest nastawienie rzepki. Wykonuje się również punkcję stawu w celu usunięcia krwiaka, powstałego po urazie. Ostatnim elementem leczenia zachowawczego jest unieruchomienie w opatrunku gipsowym na okres czterech tygodni. Niestety w przypadku zwichnięć nawykowych niezbędny jest zabieg operacyjny, mający na celu przywrócenie prawidłowego ustawienia rzepki oraz w miarę możliwości, naprawę uszkodzonych struktur.

Ważne jest, aby po urazie rzepka została odpowiednio zaopatrzona, ponieważ jej nieleczenie lub nieprawidłowo leczona może prowadzić do wielu powikłań. Po zabiegu operacyjnym lub unieruchomieniu w opatrunku gipsowym bardzo ważna jest rehabilitacja, mająca na celu przywrócenie prawidłowych funkcji stawu kolanowego.