RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów jest choroba niezapalną powstającą na podłożu zaburzeń statycznych oraz degeneracyjnych. Znana również pod nazwą gośćca przewlekle postępującego. Jest to przewlekłe schorzenie tkanki łącznej o nieznanej etiologii. Największą zachorowalność obserwuje się między 25 a 50 rokiem życie i trzy razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Na ogół choroba rozpoczyna się tak zwanymi objawami zwiastującymi. Możemy do nich zaliczyć stany podgorączkowe, uogólnione bóle mięśni czy wzmożoną potliwość. Poprzedzają one typowe objawy kliniczne. Przebieg choroby ma charakter indywidualny. Zarówno może postępować bardzo szybko, przez co jest bardzo niszcząca, jednak istnieją również przypadki o łagodnym i powolnym przebiegu.

Diagnoza

Głównym badaniem diagnostycznym są badania laboratoryjne, w których u większości chorych występuje podwyższone OB oraz dodani odczyn na obecność czynnika reumatoidalnego. Jest to czynnik różnicujący zapalenie typu reumatoidalnego od zapalenia ropnego czy odczynowego. O aktywności choroby świadczą takie objawy jak: stany podgorączkowe, duży spadek wagi, szybkie wysięki i obrzęki stawowe, zaniki mięśniowe oraz nasilenie bólu stawowo- mięśniowego. Charakterystycznym objawem reumatoidalnego zapalenia stawów jest symetryczne zajęcie drobnych stawów rąk. Głównie są to stawy palców oraz stawy nadgarstkowe oraz stawy stóp. Dodatkowo po dłuższym czasie braku aktywności występuje uczucie sztywności porannej trwające ponad 30 minut. Wraz z postępem choroby dochodzi do zajęcia wszystkich stawów od części dystalnych do proksymalnych. Obrysy zajętych stawów stają się pogrubione i są one bolesne przy ucisku.

Postępowanie choroby

Niestety choroba ta prowadzi do nieodwracalnych deformacji, a w końcu do ciężkiego kalectwa. W przebiegu tej choroby występują dwa charakterystyczne typy deformacji palców rąk. Pierwszy to tak zwana „łabędzia szyja”. Dochodzi wtedy do przeprostu w stawie bliższym dłoni i do zgięcia ostatniego paliczka, znacznie ograniczając czynność rąk. Deformacja drugiego typu nosi nazwę palców „butonierkowatych”. Oznacza to, że dochodzi do zgięcia w stawach bliżej dłoni i do wyprostu ostatniego paliczka, przez co palec przypomina kształtem butonierkę. Dodatkowo palce od drugiego do czwartego układają się w tak zwanej ulnaryzacji, czyli ich odchyleniu na zewnątrz w stosunku do śródręcza. W początkowej fazie dochodzi również do ograniczenia ruchomości stawów nadgarstkowych, a następnie do ich całkowitego zesztywnienia. Jeśli chodzi o stawy łokciowe, niestety nie zostają one pominięte. Działalność destrukcyjna doprowadza do przykurczu zgięciowego, dużego wysięku, a w wyniku może dojść do uciśnięcia na nerw łokciowy, co dodatkowo wywołuje parestezje i ból. Oprócz wszystkich tych objawów mogą występować tak zwane guzki reumatoidalne, mające wpływ na ograniczenie ruchów przez zrastanie się ze ścięgnami lub pochewkami. Stawy barkowe ustawiają się w charakterystycznym ustawieniu, w wyniku ograniczenia ruchu odwiedzenia zgięcia oraz rotacji zewnętrznej. W konsekwencji chory jest zależny od osób trzecich, co znacznie wpływa na jego psychikę oraz może wywoływać stany depresyjne bądź reakcje nerwicowe. Gościec atakuje nie tylko kończyny ale również dolne. Największe zmiany można zaobserwować na stopach, gdzie dochodzi do spłaszczenia stopy oraz powstania koślawych paluchów. Jednak czynnikiem uniemożliwiającym chodzenie jest powstanie bolesnych modzeli na podeszwach stóp. Stopniowo dochodzi do zajęcia stawów kolanowych i biodrowych, powodując przykurcze mięśni, a tym samym nieodwracalne deformacje.

Leczenie

Leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów jest kompleksowe: farmakologiczne, niekiedy operacyjne, lecz niezmiernie ważną częścią jest fizjoterapia, zarówno fizykoterapia jak i kinezyterapia. Niestety do tej pory jest to choroba nieuleczalna i zadaniem leczenia farmakologicznego jest zniesienie bólu oraz podawanie niesterydowych leków przeciwzapalnych w indywidualnie dostosowanych terapiach skojarzonych. Jednak to rehabilitacja ruchowa umożliwia zachowanie zdolności ruchu i normalnej aktywności życiowej, zapobiegając sztywnieniu stawów, zanikom mięśniowym oraz wiotczeniu więzadeł. Obecnie trwają badania nad nowymi metodami leczniczymi, jest to tak zwane leczenie biologiczne, które daje nadzieję na znaczne spowolnienie rozwoju choroby.