Stopa

Stopa pełni bardzo ważną funkcję w organizmie człowieka, umożliwiając mu podjęcie oraz utrzymanie pozycji pionowej. Za jej rolę uważa się również zapewnienie kontaktu ludzkiego organizmu z podłożem, po którym biega, chodzi, skacze. Potocznie zwana „stopa” jest składową wielu kości, więzadeł i wytworzonym pomiędzy nimi połączeń, czyli stawów. Wokół obudowana jest warstwą mięśni, nerwów dla właściwej propriocepcjii oraz przykryta skórą, która głównie odbiera bodźce z zewnątrz. W trakcie rozwoju stopa co raz bardziej przystosowuje się do przenoszenia dużych i zmiennych obciążeń.

Budowa stopy

Prawidłowo zbudowana stopa dotyka podłoża jedynie guzem piętowym, Pierwszą i piątą kością śródstopia i fragmentem brzegu bocznego. Brzeg przyśrodkowy jest uniesiony tworząc łuk podłużny, zaś prawidłowe ukształtowanie kości śródstopia pozwala na utrzymanie dobrego łuku poprzecznego. Dobre wykształcenie obydwu łuków podłużnych oraz poprzecznego umożliwia nie tylko przenoszenie dużych obciążeń, ale równie amortyzację wstrząsów spowodowanych zmiennością podłoża, po którym się poruszamy. Stopa wzmacniana jest też przez liczne więzadła, których osłabienie powoduje deformacje w obrębie stopy.

Kości

W obrębie stopy można wyróżnić trzy grupy kości: Kości stępu, śródstopia i palców. Wśród kości stępu można wyróżnić, kość skokową, kość piętową, łódkowatą, trzy kości klinowate oraz kość sześcienną. Jest pięć kości śródstopia oraz przypominają one swoją budową kości długie, na przykład kość udową. Zawierają podstawę, trzon i główkę. Kości palców składają się z paliczków, każdy palec zawiera po trzy paliczki, oprócz palucha, który ma tylko dwa. Na uwagę zasługuje pierwsza kość śródstopia, która jest stosunkowo najgrubsza, a na jej podeszwowej stronie znajdują się dwie oddzielne kosteczki, zwane trzeszczkami. Trzeszczki są ze sobą połączone więzadłem międzytrzeszczkowym, dając punkt przyczepu dla innych więzadeł oraz ścięgien w obrębie przodostopia. Te połączenia umożliwiają spełnienie bardzo ważnych funkcji, takich jak amortyzacja siły uderzenia stopy o podłoże czy zwiększenie siły odbicia stopy w czasie chodu.

Każda kość śródstopia jest połączona z odpowiednim palcem za pomocą stawu śródstopno-paliczkowego. W ten sposób istnieje możliwość wykonywania ruchów zgięcia i prostowania oraz w mniejszej mierze odwiedzenia i przywiedzenia palców. Ruchy te są bardzo przydatne do uprawiania aktywności fizycznych, takich jak wspinaczka czy biegi, ale również przy podstawowych czynnościach dnia codziennego jak chód. Do prawidłowej pracy stawu są potrzebne nie tylko dobrze wykształcone powierzchnie stawowe, ale również więzadła stabilizujące biernie i okołostawowe mięśnie jako stabilizatory czynne. Układ nerwowy ma za zadanie odbierać bodźce z podłoża, z którym kontaktuje się stopa, tak by poszczególne jej elementy reagowały na nierówności lub zmiany jakości podłoża.

Staw środstopno-paliczkowy

Na szczególną uwagę zasługuje staw środstopno-paliczkowy palucha, tworzony przez pierwszą kość śródstopia wraz z pierwszym palcem. Jest on największym stawem w obrębie palców i pełni bardzo ważną rolę w podejmowaniu lokomocji. Aby chód był prawidłowy musi zostać zachowana prawidłowa ruchomość w tym stawie, zarówno zgięcia jak i wyprostu. Wadliwe ustawienia bądź deformacje powodują do patologicznego ustawienia kończyny a tym samym do zaburzenia funkcji chodu. Niestety obszar stawu śródstopno- paliczkowego palucha jest narażony na wiele czynników zewnętrznych jak i wewnętrznych prowadzących do jego deformacji. Może to być zarówno źle dobrane obuwie jak i rozwijająca się choroba, atakująca głównie to połączenie kostne.