Złamanie kości łódeczkowatej

Mechanizm złamania kości łódeczkowatej jest bardzo prosty. Uraz powstaje w wyniku albo upadku albo silnego uderzenia. Tego rodzaju uszkodzenie jest najczęściej występującym w obrębie nadgarstka. Złamanie kości łódeczkowatej może występować pomiędzy 10 a nawet 70 rokiem życia, zaś rzadko pojawia się u dzieci lub u osób starszych. Jednak co do częstości występowania oscyluje się 30 rok życia jako okres najczęstszego występowania. Do grup ludności, które predysponują do tego typu urazów są młodzi mężczyźni, pracownicy fizyczni, użytkownicy motocykli jak i sportowcy.

Kość łódeczkowata jest największą w obrębie szeregu bliższego nadgarstka, z jednej strony ograniczona jest kością promieniową oraz księżycowata i trójgraniastą, zaś z drugiej z odpowiednimi kośćmi szeregu dalszego nadgarstka. Przez takie położenie kości łódeczkowatej powoduje, iż odgrywa ona bardzo ważną rolę w kinematyce nadgarstka. Najistotniejszą z nich jest przenoszenie sił kompresyjnych z ręki na przedramię. Dodatkowo bierze ona udział przy ruchach zgięcia i wyprostu ręki oraz odpowiednie mechanizmy więzadłowe przemieszczają ją w chwili zgięcia promieniowego i łokciowego.

Przyczyny

Do urazu w obrębie kości łódeczkowatej doprowadzają mechanizmy zarówno rozciągające jak i kompresyjne. Podczas urazu pośredniego, przy gwałtownym zgięciu grzbietowym, dochodzi do pociągania silnych elementów więzadłowych przylegających do kości. Wynikiem takiego działania jest złamanie awulsyjne, czyli takie gdzie element kostny zostaje oderwany przez pociągające go więzadła lub ścięgna. Uraz bezpośredni spowodowany jest upadkiem na promieniową część dłoni, gdy ręka jest zgięta grzbietowo w nadgarstku pod kątem 95- 100 stopni. O miejscu wystąpienia złamania decyduje kąt zgięcia nadgarstka podczas upadku. Jeżeli do 90 stopni to złamaniu ulegają kości przedramienia a nie kość łódeczkowata.

Objawy

Podstawowym objawem towarzyszącym złamaniu kości łódeczkowatej jest ból. Ulega on nasileniu podczas próby wykonywania ruchu, na przykład podczas chwytania. Jego spotęgowanie obserwuje się również podczas ucisku w okolicy „tabakierki anatomicznej”. Jest to miejsce zlokalizowane w okolicy kciuka. Można je łatwo odnaleźć odchylając dłoń w bok przeciwny do kciuka oraz mocno go prostując. Pojawia się przestrzeń ograniczona ścięgnami i to jest właśnie „tabakierka”. Również w jej obrębie może powstawać obrzęk oraz krwiak.

Często tego rodzaju uraz jest bagatelizowany przez chorego, ponieważ na pierwszy rzut oka nie wygląda on groźnie. Jedynym objawem jest ból i lekki obrzęk w okolicy nadgarstka. W wyniku nie podjętej szybkiej interwencji może dojść do zaburzenia ukrwienia w tym obszarze, przez co późniejsza próba bezpiecznego wygojenia będzie się znacznie przedłużać.

Leczenie

Należy pamiętać, że im szybciej chory po urazie zgłosi się do lekarza tym ma lepsze rokowanie na szybki powrót do zdrowia. Po przybyciu do lekarza specjalisty zostanie wykonane badanie przedmiotowe oraz zdjęcie rentgenowskie potwierdzające wcześniejszą ocenę stanu klinicznego. Zazwyczaj stosuje się leczenie zachowawcze w postaci unieruchomienia ręki w opatrunku gipsowym na okres 6 lub 7 tygodni. Ze względu na czas zabezpieczenia dłoni niezmiernie ważne jest prowadzenie rehabilitacji w postaci ćwiczeń izometrycznych chorej kończyny oraz ipsilateralnych powodujących napięcie w obrębie chorej kończyny przez ruch w innym segmencie ciała. Przyspieszenie zrostu kostnego ułatwiają również zabiegi z zakresu fizykoterapii, na przykład pole magnetyczne niskiej częstotliwości. W niektórych przypadkach stosuje się leczenie operacyjne w postaci wstawienia tak zwanej śruby Herberta.