Polityka i Prawo

Ze względu na fakt, iż powierzchnie stawowe stawu ramiennego tworzone są przez głowę kości ramiennej, która jest stosunkowo większa od panewki zawartej w wydrążeniu stawowym łopatki, wobec tego stabilność w obrębie tego stawu zachowywana jest dzięki strukturom miękkim znajdującym się wokół niego. Zaliczymy do nich więzadła, ścięgna oraz mięśnie.

Przyczyna

Zwichnięcie stawu ramiennego stanowi 50% wszystkich urazów w obrębie kończyny górnej. Jest popularne wśród takich sportów jak hokej, zapasy, narciarstwo, jazda konna czy piłka ręczna. Mechanizm urazu może być zarówno pośredni jak i bezpośredni. Pierwszy może być wywołany przez upadek na proste i odwiedzione ramię lub podczas wykręcenia ramienia, gdzie dochodzi do wyślizgnięcia się głowy kości ramiennej z podpórki, jaką stanowi panewka. Mechanizm bezpośredni powstaje w wyniku upadku na zewnętrzną część ramienia lub w momencie uderzenia przez innego zawodnika. Podczas obydwu mechanizmów może dojść do zwichnięcia głowy kości ramiennej typu przedniego, gdzie głowa przemieszcza się w stosunku do panewki do przodu i do dołu, lub typu tylnego, które jest stosunkowo rzadsze i trudniejsze do wyleczenia. Pierwszemu typowi zwichnięć mogą towarzyszyć złamania wyrostka barkowego, guzka większego kości ramiennej oraz ciężkie obrażenia tkanek miękkich.

Objawy

Najszybciej pojawiającym się objawem uszkodzenia jest ból, który nasila się przy próbie wykonywania ruchu. W celu uniknięcia dolegliwości bólowych pacjent ogranicza ruchomość w stawie. Istotnym objawem w rozpoznaniu zwichnięcia jest brak głowy kości ramiennej w obrębie panewki, może dojść do jej uwypuklenia w okolicy pachy. Jeżeli dojdzie do zwichnięcia barku chory nie jest w stanie nie zauważyć takiej sytuacji, ponieważ zwichnięty bark nie ulega samoczynnemu nastawieniu i niezbędna jest pomoc lekarska. Obrysy uszkodzonego stawu są zniekształcone, w wyniku szybko narastającego obrzęku i wylewów krwawych widocznych na skórze.

Diagnoza

Rozpoznanie uszkodzenia odbywa się za pomocą wywiadu, delikatnego badania palpacyjnego oraz ruchomości. Niezbędne jest również wykonanie zdjęcia rentgenowskiego w celu wykluczenia współistniejących złamań powstałych na skutek urazu.

Leczenie

Pierwszym działaniem leczniczym jest nastawienie barku, często przy znieczuleniu ogólnym ze zwiotczeniem mięśni, ze względu na ból oraz napięcie obronne mięśni. Następnie wszystkie typy zwichnięć unieruchamia się za pomocą opatrunku gipsowego, bądź przy użyciu specjalnej szyny. Po nastawieniu i unieruchomieniu niezbędne jest wykonanie zdjęcia kontrolnego, które pokaże czy głowa kości ramiennej wróciła na swoje miejsce. Czas unieruchomienia zależny jest od decyzji lekarza, jednakże wynosi on od 3 do 6 tygodni. Ponieważ praktycznie zawsze uszkodzeniu ulega obrąbek panewki łopatki leczeniem z wyboru powinno być jego doszycie na miejsce, co zapobiega wystąpieniu niestabilności barku w przyszłości. Jeżeli podczas zwichnięcia barku doszło również do oderwania elementów kostnych, niezmiernie ważne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego mającego na celu zespolenie odłamów kostnych. W takim przypadku powrót do utraconej aktywności fizycznej może trwać nawet do 6 miesięcy. Takie przypadki zdarzają się najczęściej u sportowców.

Rehabilitacja

W każdym okresie leczniczym niezbędna jest rehabilitacja. Podczas unieruchomienia powinny być wykonywane ćwiczenia izometryczne, utrzymujące siłę mięśni, jeżeli nie są one możliwe do wykonania to powinno się prowadzić ćwiczenia synergistyczne. Są to napięcia odpowiednich grup mięśniowych w innych partiach ciała powodujące napięcia w obrębie unieruchomionej kończyny. Niezwykle ważnym elementem terapii jest stosowanie zabiegów z działu fizykoterapii, na przykład pole magnetyczne, przyspieszające zrost kostny. Po usunięciu unieruchomienia niezmiernie ważna jest poprawa ruchomości stawu oraz wzmocnienie mięśni ulegających zanikowi pod wpływem zdjętego opatrunku gipsowego. Stosuje się wtedy elektrostymulację oraz kontynuuje się ćwiczenia izometryczne. Bardzo ważną rolę odgrywają również dobrze prowadzone ćwiczenia propriocepcji stawu ramiennego, które zwiększają stabilizację stawu i częściowo zabezpieczają przed ponownymi uszkodzeniami.

Kiedy już raz dojdzie do zwichnięcia barku ryzyko wystąpienia kolejnego wzrasta o około 30%, szczególnie u osób poniżej 30 roku życia. Kolejne urazy doprowadzają do niestabilności stawu, która powoduje, że bark może się ulegać zwichnięciu nawet, kiedy pacjent coś rzuca lub ciągnie.